Τα Καβείρια Μυστήρια όπως παρουσιάζονται στον Πλάτωνα και τους προσωκρατικούς φιλοσόφους

Τα Καβείρια Μυστήρια όπως παρουσιάζονται στον Πλάτωνα 

και τους προσωκρατικούς φιλοσόφους Τετάρτη 19.12.12

@ 
ΑΓΚΥΡΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΠΟΛΥΧΩΡΟΣ
  Σόλωνος124 & Εμμ. Μπενάκη

Στην σημερινή ομιλία θα προσπαθήσω να συνδέσω τα μυστήρια των Καβείρων με κείμενα της προσωκρατικής διανόησης αλλά και της πλατωνικής φιλοσοφικής σκέψης.

Ο Στράβων γράφει σχετικά με τις λίγες πληροφορίες που γνώριζαν από την εποχή του ακόμα: «Για τους Σαμοθράκη τιμώμενους θεούς πολλοί έχουν πει ότι είναι οι Κάβειροι οι ίδιοι, αλλά ούτε και αυτοί που είπαν αυτό μπορούν να μας πουν ποιοι ήταν οι Κάβειροι στην πραγματικότητα». Είναι πολύ απροσδιόριστα τόσο ο αριθμός όσο και τα ονόματα τους, έτσι που η σύγχυση γύρω απ’ την προσωπικότητα τους αυξάνει συνεχώς.
Στις αρχαίες πηγές υπάρχουν αρκετές εκδοχές σχετικά με την προέλευση τους και επικρατέστερη εκδοχή είναι ότι οι Κάβειροι είναι μια ομάδα χθονίων Θεοτήτων Θρακοπελασγικής προέλευσης, οι οποίοι είναι δαίμονες και παιδιά του Ηφαίστου, του θεού της φωτιάς και των τεχνών.

Άλλοι έλεγαν πως οι Κάβειροι είναι η Μεγάλη Μητέρα, η μητέρα γη (στην τοπική γλώσσα λεγόταν Αξίερος, ταυτίζονταν με την Δήμητρα και την αποκαλούσαν Ηλέκτρα, Λαμπρή, Στρατηγίδα και Ηγέτιδα), ο σύζυγός της ο Καδμίλος [θεός της γονιμότητας που πολλές φορές ταυτίζονταν με τον Ερμή γιατί τα σύμβολα του (το ιερό του ζώο, ο κριός, που συμβόλιζε τη γονιμοποιό δύναμη και τον αρχηγό ποιμένα, καθώς και το φιδοκέφαλο κηρύκειο του) βρέθηκαν χαραγμένα σε νομίσματα και σε επιγραφές του Ναού].
 Ο Φερεκύδης καθώς και ο Ηρόδοτος τους αναφέρουν τους Καβειρους, ως γιους του Ηφαίστου. Σύμφωνα με τον Φερεκύδη μητέρα των Καβείρων ήταν η θυγατέρα του Πρωτέως και της Αγχινόης Καβείρη ή Καβειρώ και απόκτησε από τον Ήφαιστο τρία αγόρια και τρία κορίτσια, τους Καβείρους και τις Καβειρίδες.

Ο Αθηνίωνας (συγγραφέας του 1ου αι. μ. Χ.) αναφέρει ότι οι Κάβειροι ήταν δυο, ο Ιασίων και ο Δάρδανος γιοι του Δια και της θυγατέρας του Άτλαντα Ηλέκτρας. Ο Διονυσόδωρος, (συγγραφέας του 3ου αι. π. Χ.) αναφέρει ότι υπήρχαν δυο ζεύγη Καβείρων ο Αξιόκερσος, η Αξίερος, ο Καδμίλος ή Κασμίλος και η Αξιόκερσα, οι οποίοι αργότερα ταυτίστηκαν με τον Πλούτωνα, την Δήμητρα, τον Ερμή και την Περσεφόνη. Σύμφωνα με τους αρχαίους μύθους ήσαν παιδιά ή εγγόνια του Ηφαίστου.
Ο Ήφαιστος με την Καβειρώ, κόρη του Πρωτέα, έκανε τρεις γιους, τους Καβείρους και τρεις κόρες, τις νύμφες Καβειρίδες ή σύμφωνα με άλλους μύθους ο Ήφαιστος με την Καβειρώ γέννησαν τον Καδμίλο, από τον οποίο προήλθαν οι τρεις αρσενικοί και οι τρεις θηλυκοί Κάβειροι Κατά μια άλλη εκδοχή της μυθολογίας ο Ήφαιστος από την Καβείρη απόκτησε μόνο τον Καδμίλο και ότι οι Κάβειροι και οι Καβειρίδες είναι παιδιά του.
 Άλλοι λένε πως ήταν δύο αρένες δίδυμοι Θεοί και τους συνέδεαν με τους Διόσκουρους, άλλοι πάλι, πως οι Θεοί ήταν τρεις και τα τοπικά ονόματα τους Αξίερος, Αξιόκερσα και Αξιόκερσος υποδήλωναν ότι ήταν η Δήμητρα, η Κόρη και ο Ερμής.

Άλλοι προσθέτουν και τον Άδη, την Εκάτη, τη Ρέα, τους Οκριβάντες, τον Ουρανό και τη Γαία. Ακόμα και η Αφροδίτη που ίσως είναι αυτή που παριστάνεται σε περίεργα τρίμαστα γυμνά ειδώλια που βρέθηκαν στις ανασκαφές, φαίνεται να θεωρείται πως ανήκε στους Κάβειρους. Αυτή η πολυπροσωπία που υπάρχει στην λατρεία των Καβειριων οδηγεί στη σκέψη πως στα μυστήρια της Σαμοθράκης φανερώνονταν η γενική και απρόσωπη θεωρία για την θεότητα που υπάρχει και στα Ορφικά μυστήρια (όταν  ο Θεός προσφωνείται «Μέγα πνεύμα», «Μέγας Ελευθερωτής», «Μεγάλη ψυχή του κόσμου», «Λόγος»).
Είναι κοινά αποδεκτό ότι στους αρχαίους πολιτισμούς οι μυστηριακές τελετές, ήταν πολύ σημαντικές τόσο για την τόνωση του θρησκευτικού συναισθήματος, όσο και για την διεύρυνση των πνευματικού ορίζοντα των υποψηφίων προς μύηση σε αυτά, όπως η μαρτυρία του Πίνδαρου μας αποκαλύπτει:" Ευτυχής εκείνος ο οποίος αφού είδε αυτό το θέαμα, κατέρχεται στα βάθη της Γης. Γνωρίζει το τέλος της ζωής, γνωρίζει την Θεία πηγή".

Η "εσωτερική" διδασκαλία των Καβείριων μυστηρίων ήταν "η γέννηση του ανθρώπου", ενώ των Ελευσίνιων (εκ του "ελεύω"-ελευθερώνομαι) η συμβολική παράσταση της ψυχής, της καθόδου της στην ύλη, μετά την ανάληψη της και την επιστροφή της στην αιώνια ζωή Η δομή των μυστηρίων βασιζόταν σε τρία στοιχεία: τον μύθο, την τελετή, και την μύηση, ενώ επτά ήταν κυρίως τα στάδια ή οι βαθμίδες που οδηγούσαν στην ολοκλήρωση της μύησης στα μυητικά συστήματα: Καθαρμός, Χρίσμα, Περιβολή, Ιερός λόγος, Ενθρονισμός, Ιερογαμία, Εποπτεία. (Στην Χριστιανική εκκλησία αντιστοιχούν στο Βάπτισμα, Χρίσμα, Εξομολόγηση, Θεία ευχαριστία, Ιεροσύνη, Γάμος, Ευχέλαιο).

Η αρχή τέλεσης των Καβειρίων μυστηρίων χάνεται στα βάθη της Ελληνικής προϊστορίας. Οι γνώμες των αρχαίων πηγών διίστανται. Άλλοι όπως ο Ηρόδοτος, υποστηρίζουν ότι η λατρεία των Καβείρων ήταν αυτόχθων μυστηριακή λατρεία των Πελασγών, ενώ άλλοι όπως ο Στησίμβροτος που καταγόταν από την Θάσο, υποστηρίζουν η λατρεία τους εισήχθη στον Ελλαδικό χώρο από την Ανατολή. Συγκεκριμένα ο Ηρόδοτος γράφει για την προέλευση των μυστηρίων:
"Κατά την εποχήν  καθ' ην ήδη οι Αθηναίοι ελογίζοντο μεταξύ των Ελλήνων, μετώκησαν εις την Αττικήν ως σύνοικοι οι Πελασγοί, και έκτοτε ήρχισαν να θεωρούνται ως Έλληνες. Εκείνος δε, ο οποίος έχει μυηθή εις τα μυστήρια των Καβείρων, τα οποία επιτελούν οι Σαμοθράκες παραλαβόντες παρά των Πελασγών, αυτός θα καταλάβει τι θέλω να είπω με τα λόγια μου. Διότι την Σαμοθράκην κατώκουν προηγουμένως αυτοί οι Πελασγοί, οι οποίοι έγιναν σύνοικοι με τους Αθηναίους, παρ' αυτών ωσαυτως επαρέλαβον τα μυστήρια οι Σαμοθράκες. Περί τούτου παραδίδεται κάποιος Ιερός Λόγος, ο οποίος αποκαλύπτεται εις τα εν Σαμοθράκη μυστήρια."

Μια σημαντική πληροφορία μας έχει διασώσει ο Χριστιανός συγγραφέας Ιππόλυτος (2ος μ.χ αιώνα).Δηλαδή ότι  οι πρώτοι Αχαιοί το 2200 π.Χ. κατέγραψαν στον κατάλογο των θεοτήτων τα ονόματα του Δία, της Εκάτης, του Απόλλωνα και των Καβείρων. Οι επιφανέστεροι των Ελλήνων λέγεται ότι είχαν μυηθεί στα Καβείρεια μυστήρια . Κάποιοι εξ αυτών ήταν ο Αγαμέμνων, ο Οδυσσέας αλλά και άλλοι Έλληνες που έλαβαν μέρος στον Τρωικό πόλεμο, επίσης σύμφωνα με την μυθολογία ο Ορφέας, ο Ηρακλής ο Ιάσων, οι Διόσκουροι Κάστορας και Πολυδεύκης και οι αρχηγοί της Αργοναυτικής εκστρατείας είχαν μυηθεί στα μυστήρια των Καβείρων στην Σαμοθράκη. Ο Βασιλιάς Φίλιππος ήταν μυημένος στα μυστήρια της Σαμοθράκης, όπου και γνώρισε την Ολυμπιάδα την μητέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, που ήταν και ιέρεια των Καβείρων. Φυσικά και ο Μέγας Αλέξανδρος μυήθηκε στα Καβείρια Μυστήρια, όπως και ο Ηρόδοτος αλλά και ο Πυθαγόρας.

Στα μυστήρια γίνονταν δεκτοί όλοι οι άνθρωποι ανεξαρτήτως φυλής, φύλου και κοινωνικής τάξεως, ακόμη και οι δούλοι, αρκεί να μην επιβαρύνονταν με ανόσιες πράξεις. Σκοπός των μυστηρίων ήταν να απομακρύνει το φόβο του θανάτου και να αποκαλύψει αιώνιες αλήθειες που σχετίζονται με την τύχη της ψυχής μετά το θάνατο. Η αποκάλυψη των τεκταινομένων κατά τη διάρκεια τέλεσης των μυστηρίων επέφερε την ποινή του θανάτου. Μπροστά στο άβατο του Ιερού υπήρχε επιγραφή, που αποκάλυψε η αρχαιολογική σκαπάνη και που απαγόρευε με λιτό αλλά απόλυτο τρόπο, την είσοδο"Αμύητον μη εισιέναι" Στην λατρεία των Καβείριων μυστηρίων πρωτεύοντα ρόλο έπαιζε το Πυρ, από όπου φαίνεται ότι πήραν και το όνομα τους από την ρίζα της λέξης κάειν-καίω Κάφειροι.

Η λατρεία των Καβείρων σχετίζονταν με τον Ήφαιστο τον Θεό της φωτιάς, αλλά και των τεχνών από τον οποίο ο Προμηθέας έκλεψε το πυρ για να το παραδώσει στους ανθρώπους. Τα Καβείρεια τελούνταν κυρίως στην Σαμοθράκη την Λήμνο την Ίμβρο, αλλά και στην Θράκη, στην Μακεδονία, καθώς και στην Βοιωτία. Ο Όμηρος, ονομάζει την Σαμοθρακη "ιερά χώρα". Η  φωτιά, από όπου φαίνεται πήρε το όνομα της και η εσωτερική διδασκαλία των Καβειρίων μυστηρίων ήταν η γέννηση και η αναγέννηση του ανθρώπου.

Οι κάτοικοι της Λήμνου, της Ίμβρου και της Σαμοθράκης τους ταύτιζαν με τον Πρωτέα, ο οποίος προσωποποιούσε την θάλασσα και το «ηφαιστειώδες πυρ» του οποίου κύρια θεότητα είναι ο Ήφαιστος ενώ ο Παυσανίας γράφει ότι ο Προμηθέας και ο γιος του Αιτναίος λατρευόταν ως Κάβειροι στην Βοιωτία. Εδώ σύμφωνα με τον Διόδωρο τον Σικελιώτη πρέπει να τονίσουμε ότι σε όλη την πορεία των μυστηρίων καίγεται ένα μέρος του υλικού και ένα μέρος του ενεργειακού- νοητικού πεδίου της ανθρώπινης ουσίας,ώστε η συνειδητότητα να προαχθεί σε ανώτερα πεδία και  οι δυνάμεις οι οποίες βρίσκονται πίσω από τα ανθρώπινα συναισθήματα αρνητικά και θετικά να έρθουν στο φως. Η εσωτερική μέθοδος των μυστηρίων αυτών, η οποία ξεκινά από την Αίγυπτο και την Ινδία , παρουσιάζεται με έναν τρόπο στα κείμενα των λεγόμενων φυσικών φιλοσόφων αλλά και στον Τίμαιο του Πλάτωνα.
Εκεί άλλωστε τοποθετείται και η εσωτερική διδασκαλία της αιθερικής μετατροπής των εννέα αιθερικών σωμάτων της πυθαγόρειας μυητικής φιλοσοφίας . Στα ελάχιστα σωζόμενα κείμενα των πυθαγορείων αναφέρεται "Ζαθέη Σαμοθράκη ένθα και όργια φρικτά Θεών άρρητα βροτοΐσιν".  (Σεπτή και αγιωτάτη Σαμοθράκη όπου τελετές που προκαλούν ρίγος φόβου γίνονται για χάρη των θεών, οι όποιες είναι απόρρητες στους κοινούς θνητούς).

Το πρώτο αιθερικό σώμα σχετίζεται άμεσα με τον  αιθερα και τις επτά μεταβολές-εξελίξεις , οι οποίες πραγματοποιούνται στην αναπνοή. Εισπνέουμε πάντα από τον υλικό κόσμο αλλά σύμφωνα με την πυθαγόρεια εκπαίδευση εκπνέουμε στον ουράνιο. Με τον γήινο κόσμο ο άνθρωποςσυνδέεται με τα δεσμά της συμπάθειας. Συμπάσχει αλλά κατ ουσίαν δενσυμμετέχει στην διαδικασία της φυσικής ζωής. H αναπνοή είναι ηενέργεια της ψυχής, λειτουργεί ως ασώματη ουσία ,και είναι η βάση καιη πεμπτουσία του όντος. Η πρώτη αιθερική μετατροπή πραγματοποιείταιστην στοματική κοιλότητα  μέσω του ατμού, ο οποίος παράγεται από τον αιθέρα και το νερό. Ο ατμός αποτελεί σύμμιξη της  του υλικού και τουαιθερικού στοιχείου της ψυχής. Η Ψυχή του κόσμου και των άστρων είναιτης ίδιας φύσης και ουσίας με την ψυχή των υδάτων και των νεφών. Ηλειτουργία του νοητικού μέρους της ψυχής πάλλεται σε αρμονία με τα κύματα του Πνεύματος που είναι ο αιθέρας και με τα κύματα του φωτόςπου είναι ο ήλιος. Η   εισπνοή του υλικού σύμπαντος γίνεται αιθερικήζωή όταν εκπνέουμε πνεύμα και φώς.

Τα πέντε αιθερικά σώματα των πυθαγορείων αντιστοιχούν στα πέντε επίπεδα των στοιχείων της φύσης, ενώ η αιθερική μετατροπή πραγματώνεται ως εξής. Στο στόμα ο αιθέρας κατευθύνει την αναπνοή Στον Δία και το πνέυμα.Στην παρεγκεφαλίδα  αντιστοιχεί ο Διόνυσος , η μέθη , η έκσταση , ηδιάλυση του όντος ο νοητικός και αισθητικός θάνατος. Ο Νούς δεναναλύει και οι αισθήσεις γίνονται ρευστές ,χάνουν την οξύτητα καιμεταβάλλονται σε έναν ενιαίο εντοπισμό του πραγματικού. Το στοιχείο που επικαλείται εδώ ο μύστης είναι η υγρή μορφή της ενέργειας, το νερό.
Κάθε μόριο του αισθητού αιθέρα πλέει σε έναν ωκεανό αστρικής ύλης με αποτέλεσμα η παρεγκεφαλίδα που  διαμορφώνεται από την εμβρυακή ηλικία μέσα στην υγρή ρευστότητα μεταβιβάζει τα μηνύματα των θεών προς τους ανθρώπους καθώς αναπτύσσει μία ιδιαίτερη μορφή ενόρασης η οποία καλείται πρόγνωση.

Ο ωκεανός του Ποσειδώνα στην αιθερική μορφή της πρώτης  υλικήςμετατροπής είναι στην αρχή και κατά μήκος του εγκεφάλου αυτό που οιμύστες ονομάζουν  Ποσειδώνια ροή.  Mε άλλα λόγια η παρεγκεφαλίδα θεωρείται από τους πυθαγόρειους έναςδαίμων μεταξύ θνητών και αθανάτων.
Η ποσειδώνια ροή βοηθά στην μεταφορά των εντυπώσεων από ένα ανώτερο σε ένα κατώτερο επίπεδο. Δηλαδή ο μύστης αποσπά τα θεικό αποτύπωμα και το μετουσιώνει σε μια κάποια ενόραση με τον χαρακτήρα βεβαιότητας. Η αιθερική  ενόραση λειτουργεί ως πρόγνωση γεγονότων αλλά και πραγματική θέαση της ουσίας των υλικών αντικειμένων. Ο μύστης βλέπει με κλειστά μάτια την αλήθεια, το ψέμα την αγάπη, το μίσος την οργή, την αλαζονεία την φιλοδοξία, την κακή πρόθεση. Οι πυθαγόρειοι έλεγαν ότι τα σώματα είναι είδωλα των ασωμάτων.

Όπως  τα σώματα αντανακλώνται στους καθρέπτες, έτσι και οι  ιδέες είναι αντανακλάσεις των ασωμάτων στον ανθρώπινο εγκέφαλο. Μέσα από τον αιθέρα της παρεγκεφαλίδας ο νοητός κόσμος προβάλλεται στον αισθητό.
 Η  ύλη των δύο πρώτων αιθερικών σωμάτων βρίσκεται σε συνεχή κίνηση και μεταβολή. Τα αιθερικά αυτά κέντρα όταν είναι ενεργά επιτρέπουν στον άνθρωπο να αντιλαμβάνεται το χωροχρονικό συνεχές, όπως το περιγράφει η σημερινή κβαντική θεωρία και η άποψη του Αινστάιν για τον χωροχρόνο.
Το αποτέλεσμα είναι πως η μύηση της αιθερικής μετατροπής πρόσφερε με τα δύο αυτά κέντρα στον άνθρωπο δύο  ικανότητες: την ικανότητα να διαβάζει κανείς την σκέψη, χωρίς ωστόσο να παραβιάζει την ελεύθερη βούληση των ατόμων, και την ικανότητα της προβολής των πραγματικοτήτων.
Αυτό σημαίνει ότι μία  καταστρεπτική πραγματικότητα, όπως ένας πόλεμος ή μία επιδημία μπορούσε να αλλάξει με την ποσειδώνια ροή. Οι θεοί έλεγαν οι πυθαγόρειοι δημιουργήθηκαν από το αγνότερο μέρος του υλικού αιθέρα.

 Οι άνθρωποι δεν είναι θνητοί αλλά εκπίπτουν σε μία αιώνια κυκλική κίνηση , η οποία παίρνει την μορφή νόμου.  Κάθε αιθερική μετατροπή είναι και μία ξεχωριστή οδός προς την αθανασία και την υλική μεταμόρφωση.
Ο μύστης αποκτά τον έλεγχο του υλικού σώματός του καιπεραιτέρω της πραγματικότητας που αυτό διαμορφώνει. Οι πυθαγόρειοι έλεγαν ότι είμαστε αυτό που σκεπτόμαστε. Πράγμα που σημαίνει ότι οι σκέψεις φόβου , μίσους ή αλαζονείας αντιστοιχούν σε αντίστοιχες πραγματικότητες. Εκείνο που γεννιέται μόνο μία φορά δεν φθείρεται ποτέ. Οι δύο πρώτες αιθερικές μετατροπές σε αυτό αντιστοιχούν.

Δημιουργούν ένα πλέγμα αιωνιότητας μέσα από την ποσειδώνια ροή και ταυτόχρονα ελέγχουν την δυσλειτουργία των συναισθημάτων μέσα από την ενσυναίσθηση και την πρόγνωση.
Η πρώτη απόδειξη για την αθανασία της ψυχής στηρίζεται στην θεωρία για την μετεμψύχωση των πυθαγορείων,η οποία ενισχύεται με την άποψη του Ηράκλειτου ότι τα πάντα γεννώνται από το αντίθετό τους . Αν είναι αλήθεια ότι οι ψυχές κατεβαίνουν στον Άδη και επανέρχονται κατόπιν στην ζωή για να ενδυθούν νέα σώματα, τότε  είναι φανερό ότι οι ψυχές υπάρχουν μετά τον θάνατο . Για να το αποδείξει αυτό ο Σωκράτης λαμβάνει υπόψιν του την θεωρία της «γενέσεως εκ των εναντίων». Το ισχυρότερο δημιουργείται από το ασθενέστερο ,το βραδύτερο από το ταχύτερο, το χειρότερο από το καλύτερο, το δικαιότερο από το άδικο και αντίστροφα Όταν τα πάντα με τον τρόπο αυτόν γεννώνται από τα αντίθετά τους, επειδή αυτά είναι δύο πάντοτε κατ’ανάγκη πρέπει να συμβαίνουν δύο γενέσεις Το αντίθετο της ζωής είναι ο θάνατος,όπως του ύπνου είναι η εγρήγορση .

Άρα κατ’ανάγκη από την ζωή πρέπει να γεnνάται ο θάνατος, και από τον θάνατο η ζωή. Εάν όσα ζούν πεθαίνουν χωρίς να επανέρχονται στην ζωή, τότε δεν θα ήταν δυνατό να υπάρξει ζωή ούτε και θάνατος: «Αλλά έστι τω όντι και το αναβιώσκεσθαι και εκ των τεθνεώτων τους ζώντας γίγνεσθαι και τας των τεθνεώτων ψυχάς είναι.» (70 α-72 α). Αυτό που οι Ίωνες  φιλόσοφοι ονομάζουν ψυχή,είναι η δύναμη της ζωής που διαπερνά κάθε όν,η αρχή που μπορεί να θέσει σε κίνηση τα πάντα.
Μπορεί το όνομα να έμεινε το ίδιο,αλλά στην ουσία πρόκειται για κάτι εντελώς διαφορετικό από την ψυχή της λαικής πίστης. Σύμφωνα με την ομηρική λαική αντίληψη όλες οι λειτουργίες και ικανότητες της σκέψης της επιθυμίας και της βούλησης ανήκουν στο ορατό τμήμα του ανθρώπου και το σώμα του. Πρόκειται για εκφράσεις των φυσικών δυνάμεων της ζωής.Είναι μία συλλογική δύναμη,η οποία συχνά εκδηλώνεται περιληπτικά με την λέξη «θυμός».

Στους φυσικούς φιλοσόφους είναι δύναμη, η οποία εξουσιάζει κάθε ύλη ως η κύρια πηγή της ζωής,είναι σχεδόν η ίδια η ζωή. Καθώς η σχέση  της με το παγκόσμιο σύνολο είναι στενή,δεν θα μπορούσε να διατηρήσει την μοναδικότητά της. Δεν υπάρχουν χωριστές ψυχές, που εκπορεύονται από μία Παγκόσμια ψυχή ούτε ανεξάρτητες μοναδικές ουσίες.
Οι υλοζωιστές φιλόσοφοι αποδίδουν πνευματικές ιδιότητες στην πρωταρχική ουσία και πηγή των πραγμάτων,δεν βρίσκουν επομένως σημαντικές διαφορές ανάμεσα στην αρχή αυτή και την ψυχή. Η ψυχή θεωρείται στην περίπτωση αυτή ως κάτι θεικό,εφόσον συμμετέχει στην μία Δύναμη που οικοδομεί και κυβερνά τον κόσμο.Ως προς την αθανασία της οι φιλόσοφοι αυτοί δεν την θεωρούν σαν πνευματική ουσία ξέχωρη από οτιδήποτε υλικό,κάτι που τοποθετήθηκε από έξω στην υλική ύπαρξη.

Σύμφωνα με τον Φιλόστρατο κάθε χρόνο και σε ορισμένο χρόνο στην Λήμνο κατα την διάρκεια των εορτών των τελετών, έσβηναν όλα τα φώτα στο νησί επί εννέα ημέρες, μέχρι να έρθει με πλοίο από την Δήλο το ιερό πυρ. Γι αυτό τον λόγο και η λαμπάδα ήταν το σύμβολο των Καβείρων. Συνήθως η γιορτή γινόταν  τον Μάιο και τον Σεπτέμβριο. Η τελετή μύησης γινόταν νύχτα υπό το φως των δαυλών. Το αξίωμα των ιερέων ήταν κληρονομικό, και ονομάζονταν Καδμίλοι . Πριν την μύηση γινόταν εξομολόγηση του υποψήφιου μύστη από τον ειδικό ιερέα που ονομάζονταν "Κόης.
• Οι υποψήφιοι μύστες προχωρούσαν κρατώντας δαυλούς που συμβόλιζαν το εσωτερικό φως που διώχνει το σκοτάδι της άγνοιας και της ύλης. Σε ανασκαφές βρέθηκαν πολλές θέσεις για τοποθέτηση των δαδιών στους τοίχους του Ιερού, αλλά και το γράμμα "Θ" δηλωτικό των Μεγάλων Θεών Ο μυούμενος οδηγούνταν να καθίσει σε έναν θρόνο, όπου πραγματοποιούνταν σε αυτόν η δοκιμασία και η διδασκαλία. Η τελετή αυτή ονομαζόταν "θρονισμός". Ο Πλούταρχος αναφέρει σχετικά για αυτή την φάση της τελετής.

•  "Καθάπερ ειώθασιν εν τω καλουμένω θρονισμώ καθίσαντες τους μυουμένους οι τελούντες κύκλω περιχορεύειν".
• Του φορούσαν στο κεφάλι στεφάνι από κλαδί ελιάς και μια κόκκινη ταινία στην μέση του, την οποία θα έφερε μαζί του στην υπόλοιπη ζωή του, ενδεικτική της μυήσεώς του. Μπροστά στον θρόνο έκαιγε πυρά γύρω από την οποία οι ιερείς έψελναν με ακατανόητες λέξεις για τον μυούμενο τους Ιερούς ύμνους, μετά χόρευαν χορούς υπό τους ήχους μουσικής και μυστηριακών τραγουδιών. Ύστερα από τον θρονισμό, ο ιερέας οδηγούσε τον μύστη στο άβατο του Ιερού κι' εκεί, το νέο μέλος, έφθανε στον βαθμό της "εποπτείας".

 • Μια ακόμα σημαντική πληροφορία είναι αυτή που μας έχει δώσει ο χριστιανός συγγραφέας Ιππόλυτος (2ο αιώνας μ.X) που αναφέρει τα εξής: «Οι Σαμοθρακες ονομάζουν αυτόν που τιμούν στα μυστήρια που τελούν Αδαμο, τον αρχικό άνθρωπο, ενώ στο ιερό της Σαμοθράκης υπάρχουν δυο αγάλματα γυμνών ανθρώπων με τα χεριά τεντωμένα προς τον ουρανό και τους φαλλούς στραμενους προς τα πανω, όπως έχει και το άγαλμα του Ερμή στην Κυλλήνη. Τα αγάλματα αυτά είναι εικόνες του πρώτου ανθρώπου και του αναγεννημένου πνευματικά ανθρώπου.

Αυτό που ξέρουμε από τον Πλάτωνα και είναι αξιοσημείωτο είναι ότι αντίθετα με αλλά μυστήρια τα Καβειρια είχαν πανανθρώπινο χαρακτήρα. Δηλαδή μπορούσαν να πάρουν μέρος άτομα ανεξαρτήτου φύλου, εθνότητας, αξιώματος η ηλικίας! (Στα Ελευσίνια μυστήρια για παράδειγμα μπορούσαν να λάβουν μέρος μονό Έλληνες ελεύθεροι πολίτες). Άνδρες και γυναίκες, δούλοι και δουλοπάροικοι, αλλοεθνείς, και αλλόπιστοι ήταν δεκτοί ενώ θεμελιώδης σκοπός των μυστηρίων αυτών ήταν η ηθικοποίηση του ανθρώπου. Με τη μύηση τους αναλάμβαναν ηθικές και κοινωνικές υποχρεώσεις και ο Διόδωρος ο Σικελιώτης λέει ότι «οι μυούμενοι εγίνοντο ευσεβέστεροι, δικαιότεροι και κατά πάντα καλλίτεροι».

Επίσης, κάτι ακόμα που διαφοροποιεί τα μυστήρια σε σχέση με όλα τα αλλά ήταν ένας ρητός και απαράβατος όρος που υπήρχε και τον συναντάμε μονό εδώ. Βασική και απαραίτητη προϋπόθεση και προπαρασκευαστικό στάδιο της μυήσεως, ήταν η ψυχική κάθαρση του ανθρώπου που ζητούσε να μυηθεί, η εξομολόγηση. Γι' αυτόν τον σκοπό υπήρχε ένας ειδικός ιερέας γνωστός ως Κοής ο οποίος άκουγε τον εξομολογούμενο και είχε το αξίωμα να εξαγνίζει ακόμα και τον φονιά που μετάνιωνε για την πράξη του.

Έτσι, εκτός απ’ τη λατρευτική και θρησκευτική έννοια, βλέπουμε πως τα μυστήρια της Σαμοθράκης, είχαν φιλοσοφική βάση και χαρακτήρα κοινωνικής αρετής.Ύστερα από την εξομολόγηση και την έγκριση του Κοή και των Ανακτοτελεστών, ο κατηχημένος μπορούσε να προσέλθει στην τελετή της μυήσεως. Πιστεύεται πως η μύηση γινόταν τη νύχτα, με το φως των δαδιών και των λυχναριών των μυημένων που παραβρίσκονταν στην τελετή. Πολλά λυχνάρια που βρέθηκαν στις ανασκαφές είχαν χαραγμένο το γράμμα Θ δηλωτικό των Μεγάλων Θεών, αλλά και στους τοίχους του Ιερού υπάρχουν πολλές οι θέσεις για τοποθέτηση δαδιών. Ο μειούμενος καθόταν πάνω σε θρόνο γι' αυτό και η τελετή λεγόταν «θρονισμός». Φαίνεται πως σ' αυτό το στάδιο οι μυούντες χόρευαν γύρω απ’ τον μυούμενο.

Πολλές μαρτυρίες και κυρίως του Πλούταρχου υπάρχουν γι' αυτή τη φάση της τελετής. «Καθάπερ ειώθασιν εν τω καλουμένω θρονισμώ καθίσαντες τους μυουμένους οι τελούντες κύκλω περιχορεύειν».Ύστερα από τον θρονισμό, ο ιερέας οδηγούσε τον μύστη στο άβατο του Ιερού και εκεί το νέο μέλος, είχε δηλαδή την εποπτεία, κάποιας ιερής αναπαράστασης με πιθανό αντικείμενο την έκφραση κοσμογονικών ιδεών στις όποιες πρώτευε η μυστηριώδης τους γενεαλογία. Έτσι, έφθανε στον βαθμό της εποπτείας. Μπροστά στο άβατο του Ιερού υπήρχε επιγραφή, που αποκάλυψε η αρχαιολογική σκαπάνη και που απαγόρευε με λιτό αλλά απόλυτο τρόπο, την είσοδο. «Αμύητον μη εισιέναι». Αργότερα, με την προσέλευση και των Ρωμαίων στα μυστήρια, προστέθηκε απαγορευτική επιγραφή και στα Λατινικά.

 Τα μυστήρια των καβείρων  είναι τα κατεξοχήν μυστήρια μετουσίωσης της υλικής δομής του ανθρώπινου σώματος  μέσω του ιερού πυρός. Το << ιερόν πύρ>>  είναι εκέινο που αναδομεί τα επτά βασικά τσάκρα  έτσι ώστε να λειτουργήσουν σε επτά αλληλοδιαδοχικά επίπεδα ανώτερης συνειδητότητας. Σε πρώτο επίπεδο  το τσάκρα της βάσης το οποίο αποτελεί την σύνδεση του ανθρώπου με το ζωικό βασίλειο, είναι το αντικείμενο της βασικής μελέτης και των καθαρμών.Οι καθαρμοί στα καβείρια μυστήρια πραγματοποιούνται μέσα στο ιερό και όχι στην φύση σε ποταμούς ή λίμνες. Χρησιμοποιείται για τον συγκεκριμένο πρώτο καθαρμό της βάσης μία ιδιαίτερη τελετουργία.
Πρώτα γίνεται επίκληση  στην μητέρα γή, η οποία για τους μύστες των Καβειρίων έχει την ονομασία «φωτεινή μητέρα» Στην πελασγική διάλεκτο η λέξη κατά περίεργο τρόπο προφέρεται και διαβάζεται: Eλέκτρα.  

Είναι αυτή που ηλεκτρίζει και αγγίζει με ιερή δίνηση το πρώτο τσάκρα.  Προκαλεί περιδινίσεις  στο ανθρώπινο σώμα στην περιοχή της λεκάνης, οι οποίες γίνονται αισθητές με οξύ αίσθημα πόνου κατά διαστήματα και σε ρυθμό ενός ύμνου ιαμβικού πενταμέτρου:
<< Eλέκτρα μητέρα του φωτός του σκοταδιού κυρία Των υπόγειων νερών την ροή εσύ που καθορίζεις, Και της θαμπής αυγής ιερή δαιμόνισσα των όσιων ιερέων,σε σένα όρκο ιερό προσφέρουμε την γνώση του φωτός να κρατήσουμε εντός μας, του σκοταδιού τη δύναμη σε μας που διαφεντεύει μέχρι της γης τα τρίσβαθα, με ιερό κορμί να υπηρετούμε>>

Η  ρυθμική επανάληψη του ύμνου προκαλούσε στην όραση εναλλαγή σκότους και φωτός στην αρχή ρυθμικά και αργότερα με αναλαμπές ταχύτατες, ώστε κάποιοι μυημένοι είχαν την ικανότητα μέσα σε όραμα να ενθυμηθούν την ζωή τους και τις ανώτερες και κατώτερες επιθυμίες τους. Στην συνέχεια ακολουθούσε το λεγόμενο λουτρό στα πράσινα  νερά. Ηταν ξεχωριστό για τους άντρες και τις γυναίκες που συμμετείχαν στα μυστήρια. Η ονομασία του προέρχεται από τα υλικά που χρησιμοποιούσαν σε νερό υψηλής θερμοκρασίας ώστε το σώμα να ανακουφιστεί από τους πόνους της πρώτης μετατροπής. Ηταν βασιλικός  φεγγαρολούλουδο (αυτό που σήμερα ονομάζουμε αψιθιά,) μανδραγόρας, και το πράσινο στέλεχος της παπαρούνας.

Ο καθαρμός είναι η βάση για την ψυχική ανάταση καθώς το τσάκρα της βάσης και από τις δύο πλευρές του κόκυγα αλλάζει δονητικά, πυρακτώνεται και προσφέρει στους μυημένους την ύψιστη ψυχική δύναμη καθώς αυτοί γίνονται κύριοι των ενστίκτων εξουσίας   και επιβίωσης, και νικούν το κομμάτι εκείνο που είναι υποταγμένο στην ανάγκη της ζωής και του θανάτου.
Η Ολυμπιάδα η μητέρα του Μ.Αλεξάνδρου χρησιμοποιούσε συχνα  ως  πρώτη ιέρεια των Καβειρίων μυστηρίων την πρώτη μετουσίωση που αναφέραμε  για να ενδυναμώσει τους πολεμιστές και να προετοιμάσει τον γιό της όχι μόνο για σωματικές αλλά και σκληρές ψυχικές μάχες. Λέγεται ότι ο Αλέξανδρος είχε διδαχτεί την μετατροπή του πρώτου τσάκρα από την παιδική ηλικία ,γι’ αυτό δεν φοβήθηκε να πολεμήσει εκπαιδευμένους στρατιώτες  όταν ήταν δώδεκα ετών, ενώ απευθυνόταν σε ενηλίκους αξιωματούχους του πατέρα του ως ίσος. 

Η  συνέχεια της μύησης  γινόταν στο περίφημο<< άντρο>>. Συνήθως επέλεγαν ένα σπήλαιο όχι στα έγκατα της γης όπως ορίζουν τα σωζόμενα κείμενα αλλά σύμφωνα με τους πυθαγορείους η τοποθεσία ανακαλύπτονταν με την βοήθεια των ιερέων  έτσι ώστε να ξεκινά από τα βάθη της γης αλλά να καταλήγει στην κορυφή ενός όρους που έβλεπε προς την θάλασσα. Αυτό ήταν απαραίτητο γιατί η δονητική μετατροπή του δεύτερου τσάκρα της κάτω κοιλιακής χώρας έπρεπε να γίνει με την βοήθεια του άρχοντα του πυρός του θεού Ηφαίστου.
Η τελετουργία ξεκινούσε στα βάθη της νύχτας με μία τελετουργική  παραθαλάσσια λαμπαδηδρομία . Οι μετέχοντες στην μύηση κρατούν πυρσούς και
στροβιλίζονται κυκλικά τραγουδώντας μία μελωδία επίκληση στον θεό  Ήφαιστο ώστε αυτός  να εμφανιστεί και να ακολουθήσει τα βήματά τους στον χορό και σε όλη την διάρκεια των τελετών που επρόκειτο να ακολουθήσουν ως επόπτης.

<< Ηφαιστε εσύ που πελεκάς τον άργυρο, και υποτάσεις την φωτιά του,  Εσύ   με τα δυνατά σου χέρια το σίδηρο και τον ορύχαλκο διαφεντεύεις   Εσύ   κατάφερες στο σκοτεινό μέταλλο φως να ρίξεις Στάσου παραστάτης και καθοδηγητής μας, φώτισε το σκοτεινό μονοπάτι της ζωής ώστε να την ξαναζήσουμε σαν δικοί σου υπηρέτες   και το σώμα μας από φωτιά  και μέταλλο να δομηθεί.>>
Πραγματικά η δεύτερη μετουσίωση καύση  είναι     τέτοιας  υφής ώστε  το γενετήσιο ένστικτο να ανυψωθεί σε ισχυρή εστία πυρός.H άποψη πως η λαμπαδηδρομία γινόταν με την έναρξη της νέας σελήνης η οποία συμπίπτει με την έμμηνο ρήση των γυναικών φαίνεται να ευσταθεί και δηλώνεται ως η υπόσχεση ή σφραγίδα αίματος για τις γυναίκες που συμμετέχουν στα μυστήρια.

To  αίμα των γυναικών μετά το τέλος της τελετουργικής λαμπαδηδρομίας πλενόταν συμβολικά στον ωκεανό για να συνδεθεί με την μεγάλη μητέρα των υδάτων και να μεταμορφωθεί σε δύναμη  γέννησης ισχυρών γυναικών που θα συνέχιζαν το έργο των μητέρων τους. Στον καινούργιο μύστη προσέφεραν στεφάνι από ελιά και πορφυρή ζώνη που τον προφύλαγε απ’ τους κινδύνους. H μύηση μπορούσε να γίνει σ' οποιαδήποτε εποχή και κυρίως απ’ τον Απρίλη ως τον Σεπτέμβριο. Φαίνεται δηλαδή πώς δεν ήταν απαραίτητο να συμπέσει η μύηση με τις ετήσιες πανηγυρικές εκδηλώσεις. Αυτές, διαρκούσαν εννιά μέρες κατά τις όποιες κάθε πόλη απ’ τα νησιά, τη Θράκη και τα Μικρασιατικά παράλια έστελνε τους πρεσβευτές της. Πρεσβευτή έστελνε ακόμα και η πόλη της Σαμοθράκης κι' αυτό αποδεικνύει ότι το Ιερό δεν θεωρούνταν ότι ανήκε στο νησί αλλά πως ήταν όλου του κόσμου.
Πριν από τις τελετές έσβηναν γενικά κάθε φωτιά στο νησί και έφερναν νέα φλόγα απ’ το ιερό των Καβείρων της Δήλου. Δεν μπόρεσε να καθορισθεί πότε γίνονταν οι γιορτές αυτές ενώ ο αρχαιολόγος Λέμαν που ήταν επί χρόνια επικεφαλής της Αμερικανικής Αρχαιολογικής αποστολής στην Σαμοθράκη αποτολμά σε ένα σύγγραμμα του να αναφέρει ότι πιστεύει πως οι τελετές είναι πολύ πιθανόν να γίνονταν τον Ιούλιο.

Παρ' όλο που η μύηση γίνονταν αποκλειστικά στη Σαμοθράκη, όπου η λατρεία των Καβείρων άρχισε πριν από τον 7ο αιώνα, η διδασκαλία ξαπλώθηκε γρήγορα, πρώτα στα γειτονικά νησιά, Λήμνο, Ίμβρο, Τένεδο, πέρασε στις ακτές της Θράκης και της Ιωνίας και τελικά έφτασε σ' ολόκληρη την Ελλάδα. Σύμφωνα με περιγραφές του Στράβωνα και του Παυσανία αλλά και διαπιστώσεις από ανασκαφές, ιερά των Καβείρων υπήρχαν στη Σύρο, στη Θήβα, στη Δήλο, στην Πάρο, στην Χίο, στην Πέργαμο, ακόμα και στο Ιόνιο, στην Κέρκυρα. Μάλιστα ο Παυσανίας, αναφερόμενος στο ιερό των Καβείρων στη Θήβα, λέει ότι ήταν ανέκαθεν «άγιον» και «θαυματουργόν».
Οι Κάβειροι εξακολούθησαν να λατρεύονται και τα μυστήρια τους να τελούνται μέχρι το τέλος του 4ου μ.Χ αιώνα. Διαπιστώθηκε από τις ανασκαφές ότι οι Ρωμαίοι περιτείχισαν τον ιερό χώρο και πως παρ' όλο που μεγάλες καταστροφές σημειώθηκαν στα 200 μ.Χ. πιθανώς από σεισμό, αμέσως έγιναν αναστηλώσεις και αποκαταστάσεις των ζημιών σε μεγάλη έκταση. Ο ιερός χώρος εξακολούθησε να ακμάζει, η φήμη του παρέμεινε αμείωτη και η αρχαία θρησκεία είχε πάντα τους πιστούς της, ως το τέλος του 4ου μ.Χ. αιώνα οπότε εγκαταλείφθηκε αφού εγκαταστάθηκε η νέα θρησκεία. Στα μέσα του 6ου αιώνα μ.Χ. ένας καταστρεπτικός σεισμός ισοπέδωσε ότι είχε απομείνει.
Άλλες σημαντικές πληροφορίες:

• Στα Καβείρια μυστήρια είχαν μυηθεί ο Ορφεας , ο Ηρακλής, οι Διόσκουροι Κάστωρ και Πολυδεύκης, ο Αγαμέμνων, ο Οδυσσεας, ο Ιάσωνας αλλά και άλλοι Έλληνες που έλαβαν μέρος στον τρωικό πόλεμο.
• Στην Λήμνο οι Κάβειροι ήταν και προστάτες της αμπελουργίας.
• Οι Κάβειροι της Σαμοθράκης τιμόνταν από τους Έλληνες και σαν προστάτες των ναυτικών. Οι διασωθέντες από ναυάγια κατέθεταν αφιερώματα στο ιερό της Σαμοθράκης
• Ο Πίνδαρος αναφέρει για τους μυημένους στα Μυστήρια των Καβείρων: «Ευτυχής εκείνος ο οποίος αφού είδε αυτό το θέαμα, κατέρχεται στα βάθη της Γης. Γνωρίζει το τέλος της ζωής, γνωρίζει την Θεία πηγή».
• Ο Περσέας, ο τελευταίος Βασιλιάς της Μακεδονίας, κατά την διάρκεια των μαχών εναντίον των Ρωμαίων πήγε στην Σαμοθράκη για να ζητήσει την βοήθεια των Μεγάλων Θεών.
• Ο Βασιλιάς Φίλιππος ήταν μυημένος στα μυστήρια της Σαμοθράκης, όπου και γνώρισε την Ολυμπιάδα την μητέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, η οποία ήταν και ιέρεια των Καβείρων.
• Ο Γερμανικός, ο διάδοχος του Αυτοκράτορα Τιβέριου πηγαίνοντας στην Συρία για να αναλάβει την διοίκηση των Ρωμαϊκών στρατευμάτων, πήγε μέσω του Αιγαίου στην Σαμοθράκη για να μυηθεί στα Καβείρια μυστήρια, αλλά λόγω των σφοδρών βορείων ανέμων δεν μπόρεσε να φτάσει. Αυτό θεωρήθηκε κακός οιωνός και μετά λίγους μήνες ο Γερμανικός πέθανε, δηλητηριασμένος από την γιαγιά του Λυβια, γυναίκα του Αυγούστου.